بازنشستگان
وقتی فردی به دلایلی مثل کهولت سن، از کار افتادگی، ابتلا به بیماری خاص و … دیگر قادر به ادامه کار نیست، بازنشسته می‌شود. طبق قوانین تامین اجتماعی، فرد بیمه شده بعد از بازنشستگی می‌تواند تا آخر عمر خود حقوق باز نشستگی بگیرد و حتی پس از فوت بازنشسته، در صورت واجد شرایط بودن اعضای خانواده، می‌توانند حقوق وی را دریافت کنند.
البته توجه داشته باشید که سن باز نشستگی بسته به نوع شغل، میزان سختی کار، جنسیت فرد و شرایط جامعه متفاوت است. معمولا این بازه زمانی بین ۲۰ تا ۳۰ سال است.
شرایط و قوانین بازنشستگی
اولین شرط بازنشستگی در حالت کلی این است که فرد بیمه شده سابقه کاری بین ۳۰ تا ۳۵ سال داشته باشد و معمولا سن فرد شاغل بیمه شده بین ۵۵ تا ۶۵ سال باشد، البته شرایط بازنشستگی برخی از شغل‌‌ها نظیر عضو بودن در هیئت علمی دانشگاه و انجام قضاوت در دیوان عالی کشور متفاوت است و فرد می‌تواند تا سن ۷۰ سالگی به کار خود ادامه دهد.
البته در قانون اساسی سن باز نشستگی مردان ۶۰ سالگی و برای زنان ۵۵ سالگی است. بر اساس این قانون اگر شخصی با حداقل ۲۰ سال سابقه کاری و بیمه به این سن برسد؛ می‌تواند بازنشسته شود. نکته ایی که باید با آن توجه شود این است که تنها کارگر مجاز به تقاضای باز نشستگی می‌باشد و کارفرما فقط زمانی می‌تواند کارگر را بازنشسته نماید که سن کارگر پنج سال بیشتر از سن مقرر شده باشد.
قوانین مربوط به حقوق بازنشستگی برای مردان:
بر اساس همین قانون، حداکثر سابقه بیمه قابل قبول ۳۵ سال است و بیشتر از این میزان جزو سابقه خدمت فرد محسوب نمی‌شود. به بیان دیگر حتی برای ۴۰ سال خدمت نیز فقط ۳۵ سال خدمت محاسبه می‌شود.
قوانین مربوط به حقوق بازنشستگی برای زنان
قانون بازنشستگی در شرایط سخت و آسیب‌زا
افرادی که در موقعیت‌های دشوار و خطرناک مشغول به کار هستند، از قانونی دیگر برای باز نشستگی برخوردارند. طبق این قانون، در صورتی که افراد شاغل در مشاغل دشوار و آسیب‌زا طی ۲۰ سال به صورت ادواری یا ۲۵ سال متوالی، مبلغ بیمه را پرداخت نموده باشند؛ بدون شرط سنی می‌توانند برای بازنشستگی اقدام نمایند.
بنابراین می‌توان گفت که کمترین سن بازنشستگی برای زنان در این شرایط ۴۵ و برای مردان ۵۰ سال است. همچنین قانون باز نشستگی ۲۵ سال همراه با دریافت ۳۰ روز حقوق یکی دیگر از تسهیلات و قوانین تصویب شده برای افراد بازنشسته کشوری است. این افراد می‌توانند باقی مانده بیمه خود را با ۲۵ سال سابقه کار خریداری کرده و با دریافت حقوق ۳۵ روز بازنشسته شوند.
توجه داشته باشید به کارگیری افرادی که در اجرای قوانین و مقررات مربوطه بازنشسته یا بازخرید شده یا بشوند، در دستگاه‌های اجرایی و کلیه دستگاه‌هایی که به نحوی از انحاء از بودجه عمومی کل کشور استفاده میکنند، ممنوع است
صندوق بازنشستگی کشوری
از سازمان‌های دولتی ایران است که وظیفه خدمات‌رسانی به بازنشستگان دولت را برعهده دارد و زیر نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اداره می‌گردد. اداره امور بازنشستگی و از کار افتادگی، اجرای قوانین و مقررات مربوط به بازنشستگی، اجرای مصوبات شورای سازمان بازنشستگی کشوری نمونه‌هایی از مسئولیت‌های این سازمان است. صندوق بازنشستگی در ۳۱ استان کشور دارای نمایندگی فعال بوده بطوری‌که کلیه امور مربوط به بازنشستگان و موظفین در همان استان انجام می گیرد.
مشمولین مقررات صندوق بازنشستگی کشوری :
وظایف سازمان:
طرف دعاوی بازنشستگان
بنا به موضوع دعاوی، بازنشستگان گاهی سازمان امور بازنشستگان را طرف دعوا قرار میدهند و گاهی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی طرح دعوا میکنند.
توجه کنید، دعاوی بازنشستگی باید به طرفیت سازمان متبوع مستخدم و سازمان بازنشستگی کشوری طرح گردد.
شکایت به دیوان عدالت اداری
زمانی که افراد حقیقی و حقوقی در خصوص دریافت حق و حقوق خود دچار مشکل شوند و یا از آیین نامه های این سازمان متضرر شوند، می توانند در دیوان عدالت اداری شکایت را مطرح نمایند.
شکایت از تأمین اجتماعی و رسیدگی به این شکایات در دیوان عدالت اداری به این صورت است که پرونده باید در شعب این دیوان حاضر شود. برای اعتراض از تصمیمات سازمان تأمین اجتماعی ابتدا باید به ریاست شعبه تأمین اجتماعی مراجعه نماید و اگر پاسخی دریافت نشد به اداره کل تأمین اجتماعی استان مراجعه نماید.
درصورتی‌که هرکدام از کارکنان یک مجموعه معترض باشند که در سازمان تأمین اجتماعی حقی ضایع‌شده است می‌توانند تخلف رخ‌داده شده را به دیوان عدالت اداری ابراز نمایند.