مهریه
میشه گفت مهریه، مهمترین حقوق مالی خانم هاست که موقع عقد ازدواج تعیین میشه و چون خانمها حقی در طلاق ندارند، مهریه یک پشتوانه و ابزاری برای برابری حقوق زن و مرد در امر ازدواجه. متأسفانه برخی اوقات شاهد هستیم که مهریه که از کلمه مهر میاد و برای الفت و مهر و محبت و برابری خانم ها قرار داده شده بود، به یک اهرم فشار تبدیل شده یا با تعیین مبالغ هنگفت یا موارد غیر واقعی به یک معزل در زمینه ازدواج تبدیل شده. دختر و پسر در زمان عاشقی با عنوان "مهریه را کی داده و کی گرفته" مهریه غیر معقول که در توان مرد نیست، تعیین میکنند و هرگز به روزهای جدایی و انتقام فکر نمیکنند؛ در حالیکه اگر به دادگاه مراجعه کنند، می بینند که راهروهای دادگاهها پر از عشاقی است که روزی برای رسیدن به هم حاضر به هر کاری بودند و زندان پر از آدمهایی که در گذشته هیچ سابقه ایی نداشتند اما به علت ناتوانی از پرداخت مهریه الان در زندان هستند. عشق برای شروع زندگی لازمه اما قطعا کافی نیست؛ زندگی به گذشت، همدلی، فداکاری و خیلی موارد دیگه هم احتیاج داره تا بتونه تداوم داشته باشه.
اگر به دنبال برابری حقوق زن و مرد در ازدواج هستید، همونطور که در مقاله حق طلاق اشاره کردیم بهترین راه اینه که حق طلاق (وکالت در طلاق) گرفته بشه و مهریه پایین تعیین بشه.
شرایط مهریه
مهریه باید ارزش مالی داشته باشه.
مرد چیزی که خودش مالکش هست را میتونه مهریه قرار بده، بنابراین اموال عمومی یا مال موقوفه را نمی توان مهریه قرار داد.
مهریه از نظر شرع و قانون باید قابل نقل و انتقال و معامله باشه، بنابراین مشروبات الکلی یا حیوانات حرام گوشت و….. را نمیشه به عنوان مهریه تعیین کرد.
لازم نیست که مهریه یک مال یا چیز معین و مشخصی باشه، میتونه انجام عمل یا حرفه آموزی یا تدریس هم باشه مثل آموزش رایانه یا آموزش قرآن یا زبان انگلیسی به زن یا هر فرد دیگری.
انواع مهریه
در اسلام سه نوع مهریه وجود داره:
مَهرُ المُسَمّی: این نوع مهریه، مهریه رایج در عرف هست که دختر و پسر قبل از عقد، مهریه را تعیین میکنند و به توافق میرسند و در هنگام عقد ذکر میکنند یا پس از عقد روی مقدار معینی توافق میکنند.
شرایط مهر المسمی:
دارای ارزش مالی و اقتصادی باشه.
قابل تملک و نقل و انتقال باشه
مشخص و معلوم باشد و گنگ و مبهم نباشه.
معین و تصریح شده باشه
دارای منفعت عقلایی و مشروع باشه
شوهر قدرت پرداخت مهریه را داشته باشه.
مهر المثل: مهریه ایی که بر اساس عرف و عادت محل و وضعیت زن مثل خانواده، تحصیلات، سن، شغل و ... مهریه‌ای هم شأن زنان مشابه یا هم سنگ برای خانم تعیین میشه و زمانی مهر المثل تعیین میشه که :
اگر قبل از عقد راجع به مهریه صحبتی نشه و موقع عقد هم چیزی تعیین نشه
یا اینکه مهریه تعیین شده باشه اما باطل باشه ولی رابطه زناشویی صورت گرفته.
مهر المُتعَه: هر وقت در عقد نکاح مهر ذکر نشده باشه و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زنش را طلاق بده زن مستحق مهر المتعه است . در تعیین مهر المتعه، فقر و ثروت مرد، مد نظر قرار میگیره.
عند المطالبه یا عند الاستطاعه
با افزایش زندانیان مهریه، قانون یک راهکاری در نظر گرفت و اون عبارت «عند الاستطاعه یا عند المطالبه» در هنگام عقد ازدواج بود. یعنی اگر موقع عقد و ثبت عقد، «عند الاستطاعه» گفته و امضا بشه، زمانیکه زن مهریه اش را میخواد، اگر مرد توانایی مالی نداشته باشه، دیگه مرد را بازداشت نمیکنند اما همه دین مهریه گردن مرد هست و باید پرداخت کنه و فقط زندان نمیره اما اگر عبارت «عند المطالبه» امضا بشه، اگر مرد توانایی پرداخت نداشت، مرد بازداشت میشه.
حق حبس
اگر مهریه عندالمطالبه باشه، زن میتونه تا زمانیکه مهریه اش را نگیره، حاضر به انجام وظایف زناشویی نباشه، در ین حالت میگن زن از حق حبس استفاده کرده. البته در این وضعیت، زن نفقه داره و مرد باید هزینه های زندگی زن را پرداخت کنه.
یک نکته که در مورد حق حبس وجود داره اینه که حق حبس در همه معامله های معوض ( یعنی معامله ایی که مبلغی یا کالایی پرداخت میکنی و در عوضش چیزی تحویل میگیری ) وجود داره. مثلا در خرید و فروش، خریدار میتونه بگه تا فروشنده جنس به من تحویل نده من پول پرداخت نمیکنم یا فروشنده بگه تا خریدار پول را واریز نکنه من جنس را تحویل نمیدم. در این موارد فروشنده یا خریدار از حق حبس خودشون استفاده کردند. امروزه مشابه این مسئله را خریدهای اینترنتی زیاد میبینیم.
قانون ۱۱۰ سکه
اقدام دیگه ایی که قانون برای جلوگیری از به زندان رفتن آقایون به خاطر مهریه انجام داد، قاون 110 سکه هست. در گذشته اگر مهریه عند المطالبه بوده و رقم بالایی هم داشت، در صورت عدم پرداخت یکجا، زن می‌توانست مرد را روانه زندان کنه ولی مطابق قانون جدید اگرمهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه، مرد باید تا مبلغ ۱۱۰ سکه را پرداخت کنه و اگر پرداخت نکرد به درخواست خانم باز روانه زندان میشه ولی برای پرداخت بیشتر از 110 سکه، دادگاه شرایط مالی مرد را در نظر میگیره، اگر اموالی داشت که بتوانه بیش از ۱۱۰ سکه را بپردازه، مرد را ملزم به پرداخت میکنه ولی اگر تمکن مالی نداشت، یا مرد دادخواست اعسار داده بود پرداخت را قسط بندی میکنه. با این حال اگر باز هم اقساط تعیین شده توسط دادگاه، برای پرداخت مهریه، سنگین باشه، مرد می توانه از دادگاه درخواست تعدیل اقساط مهریه کنه.
مطالبه مهریه
برای گرفتن مهریه دو راه پیش رو دارید:
دادخواست به دادگاه خانواده و مطالبه مهریه
گرفتن مهریه از طریق اجرای ثبت : در این حالت، عقدنامه ازدواج باید رسمی باشه؛ خانم به دفترخانه ای که ازدواج در آن صورت گرفته و ثبت شده مراجعه میکنه و تقاضای وصول مهریه میکنه؛ از طرف دفترخانه، وصول مهریه به مرد ابلاغ میشه و فرصت 10 روزه بهش داده میشه، اگر مرد حاضر به پرداخت مهریه نباشه، زن تقاضای اجرای مفاد سند ازدواجش را میکنه و با معرفی اموال و دارایی شوهر از اجرای ثبت، تقاضا میکنه اموالش توقیف بشه، علاوه بر اون زن می تونه مطالباتی را که مرد از دیگران داره و یا موجودی حساب های بانکی اش را هم توقیف کنه و یا تقاضای توقیف حقوق شوهر را از سازمان ها و موسسه های دولتی و یا خصوصی بکنه و تا یک چهارم حقوق (اگر شوهر زن دیگری گرفته وزندگی جدیدی داره) و نیز یک سوم حقوق (اگر زن و شوهر از یکدیگر جدا شوند و مرد زن نگرفته باشه)، توقیف کنه.
اگر مهریه سکه یا طلا باشه و شوهر سکه یا طلا بده، قیمت روز مطالبه آن ها (روزی که زن آن را از طریق اجرای ثبت و یا دادگاه مطالبه میکنه) ملاک اجرای قانونی حکم است.
اگر سند ازدواج رسمی نباشه، زن برای مطالبه مهریه خود باید از روش تسلیم دادخواست به دادگاه اقدام کنه.
دادخواست اعسار در مهریه
اگر مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته باشه، دادخواست اعسار به دادگاه میده و شخص باید ثابت کنه که توانایی پرداخت دین خود را نداره و بر مبنای توانایی او، دین تقسیط میشه.
چه زمانی نصف مهریه به زن تعلق میگیره؟
اگر مرد قبل از نزدیکی، زن خود را طلاق بده، زن مستحق نصف مهریه میشه؛ توجه کنید که اگر مرد همه مهریه را به زن داده باشه و قبل از نزدیکی زن را طلاق بده، زن باید نصف مهریه را برگردونه.
در عقد موقت، اگر شوهر قبل از نزدیکی همه مدت عقد را ببخشه، زن مستحق نصف مهریه میشه.
اگر عقد به علت عدم توانایی مرد در رابطه زناشویی فسخ بشه، زن مستحق نصف مهریه است.
آیا در هنگام عقد الزام به تعیین مهریه وجود داره؟
در عقد ازدواج موقت یا صیغه، تعیین مهریه الزامی و ضروری است و معین نکردن مهریه باعث باطل شدن عقد میشه اما در عقد دائم، این مسئله اختیاری است و میشه در زمان عقد مهریه تعیین نکرد یا حتی بعد از عقد، زن و مرد، با توافق با همدیگه، مهریه مشخص کنند. اگر مهریه موقع عقد نکاح تعیین شده باشه که مهر المسمی و اگر موقع عقد مهریه تعیین نشده باشه و رابطه زناشویی صورت گرفته باشه به زن مهرالمثل تعلق میگیره.
درسته که میشه در ازدواج دائم، مهریه مشخص نکرد، اما معمولا، به دلیل پیش بینی الزاماتی در خصوص ثبت نکاح دائم، مهریه زن تعیین میشه و در سند ازدواج قید میشه تا از بروز اختلاف در رابطه با مهریه جلوگیری بشه.
آیا میتوان مهریه را بخشید و حق طلاق را گرفت؟
همانطوری که در مقاله حق طلاق توضیح داده شد، اینکه شما حق طلاق را به چه صورتی بگیرید، (بخشیدن همه مهریه، بخشیدن بخشی از مهریه یا داشتن همه مهریه) بستگی به توافق شما و همسرتون داره و هیچ الزامی به اینکه باید مهریه را ببخشید یا اصلا مهریه نخواهید و حق طلاق داشته باشید وجود نداره. شما میتونید مهریه نخواهید و الزامی و اجباری ندارید اما اگر مهریه نخواستید و خدای نکرده به مشکل خوردید، مهرالمثل برای شما در نظر گرفته میشه.
در چه صورت مهریه به زن تعلق نمیگیره؟
اگر زوجین، مهریه ایی موقع عقد مشخص نکردند و قبل از نزدیکی، متوجه بشن عقد باطل بود ( مثلا عده زن تمام نشده باشه یا زن شوهر دیگری داشته باشه و ... ) در این حالت زن مهریه نداره.
مهریه زن، حین عقد، تعیین نشده باشد و زن پیش از نزدیکی بمیرد، زن، مستحق دریافت مهریه نیست.
چند مورد از باورهای اشتباه در مورد مهریه:
#"زنی که تمکین نمیکند و خانه را ترک کرده، مهریه ندارد" این مورد غلط است و زن ناشزه فقط نفقه نداره و مهریه اش پا برجاست.
"زنی که به همسرش خیانت میکند و رابطه نامشروع برقرار می کند، مهریه به او تعلق نمی گیرد" این مورد هم غلط است، درسته که رابطه نامشروع جرم است و قابل پیگیری است اما ارتباطی به مهریه نداره و مهریه خانم، برقرار است.
همونجوری که دیدید ، مبحث مهریه که به ظاهر ساده است و گوشمون زیاد شنیده ، هم پر از نکات ریز و پیج و خم حقوقی است. ما اینجا هستیم تا بهتون کمک کنیم . با ما تماس بگیرید.
نظرات مشتریان
ثبت نظرهنوز نظری ثبت نشده!!
شما اولین نفری باشید که نظرش رو ثبت میکنه.
فرم ارسال نظر